I. Khái quát về Ngày Quốc tế Người cao tuổi (NCT) 1/10.

Năm 2023, kỷ niệm lần thứ 33 ngày Quốc tế Người cao tuổi (1/10/1991-1/10/2023) (Nghị quyết số 45/106 của Liên Hợp Quốc, lấy ngày 1/10 hàng năm là Ngày Quốc tế NCT, bắt đầu từ ngày 1/10/1991),

Liên Hợp Quốc đã sớm chú ý tới các vấn đề liên quan đến NCT và thấy cần thiết phải rà soát về hiệu lực và tính khả thi triển khai thực hiện của Chương trình hành động quốc tế dài hạn về NCT (nghị quyết số 37/51); phát động Năm Quốc tế NCT (1982); Thông qua biểu tượng “Cây đa” biểu trưng cho NCT. Bằng việc đề ra Ngày Quốc tế NCT, Liên Hợp Quốc mong muốn cộng đồng nhận thực rõ hơn về thực tế về NCT, thấy rõ khả năng to lớn của NCT đóng góp vào sự phát triển của cộng đồng xã hội. Đồng thời cũng lưu ý cộng đồng trên toàn thể giới về hiện tượng, đó là sự già hóa dân số và trong tương lai không xa về “Kỷ nguyên của NCT”.

Năm 1991, Liên Hợp Quốc đã điều chỉnh bổ sung để xây dựng Chương trình cho 10 năm tiếp theo (1992-2001). Đại hội đồng Liên Hợp Quốc đã thông qua Nghị quyết 46/91 về “Những Nguyên tắc thuộc đạo lý đối với Người cao tuổi” làm cơ sở để xây dựng mọi chương trình hành động quốc tế và từng quốc gia; đồng thời ra Nghị quyết số 45/106, lấy ngày 1 tháng 10 hàng năm là Ngày quốc tế NCT, bắt đầu từ ngày 1 tháng 10 năm 1991.

Về nội dung Ngày Quốc tế NCT, Liên Hợp Quốc nhấn mạnh: “Các cơ quan thuộc Liên Hợp Quốc, các nước thành viên Liên Hợp Quốc, các tổ chức phi chính phủ, đang chuẩn bị kế hoạch hoạt động sâu rộng để đánh dấu Ngày Quốc tế có ý nghĩa trọng đại này. Tùy theo điều kiện của mỗi quốc gia, có thể đề cập đến các lĩnh vực cụ thể là: Sự cống hiến của NCT trong khoa học; văn học, nghệ thuật, thể thao và phát triển xã hội; những hoạt động hữu ích trong phạm vi gia đình, cộng đồng, học đường và thương mại; bên cạnh việc biểu dương những đóng góp trong nhiều lĩnh vực đối với cộng động, cũng cần đề cập đến nghĩa vụ của xã hội cộng đồng đối với NCT, nhất là những người đang gặp khó khăn trong đời sống do tuổi cao, sức yếu”.

Hội nghị Quốc tế NCT lần thứ II họp tại Thủ đô Madrid-Tây Ban Nha từ ngày 08 đến ngày 12/4/2002 có hơn 5000 đại biểu của các nước, các tổ chức quốc tế tham dự và đã tuyên bố chính trị nhấn mạnh các vấn đề cụ thể, cơ bản về NCT sau:

Đánh giá cao sự tăng thêm tuổi thọ ở nhiều vùng trên thế giới như một thành tựu quan trọng của loài người dẫn đến sự chuyển đổi nhân khẩu học buộc tất cả các Quốc gia phải mở rộng các cơ hội, đặc biệt là các cơ hội cho NCT thực hiện được tiềm năng của họ để tham gia vào tất cả các mặt của đời sống.

Cam kết loại bỏ mọi hình thức phân biệt đối xử bao gồm phân biệt vì lý do tuổi già. Thừa nhận NCT cũng phải được hưởng một cuộc sống đầy đủ, có sức khỏe, được an toàn và tham gia tích cực vào đời sống kinh tế, xã hội, văn hóa và chính trị của xã hội mình.

Khẳng định thế giới hiện đại đã đạt được sự giàu có và năng lực công nghệ chưa từng có và đang tạo ra các cơ hội đảm bảo cho con người đạt được tuổi già mạnh khỏe hơn, với cuộc sống đầy đủ hơn. NCT có thể tham gia đầy đủ vào các hoạt động xã hội, có thể đóng góp hiệu quả hơn cho cộng động và sự phát triển của xã hội.

Tiềm năng của NCT là cơ sở vững chắc cho sự phát triển tương lai. Điều đó làm cho xã hội có thể tin cậy vào các kỹ năng, kinh nghiệm và trí tuệ ngày càng tăng của NCT, không chỉ giúp họ có cuộc sống tốt hơn mà còn tham gia tích cực vào việc nâng cao cuộc sống của toàn xã hội.

Liên Hợp Quốc kêu gọi cộng đồng ở tất cả các quốc gia, bất kỳ lĩnh vực nào của xã hội, cá nhân và tập thể, tham gia cống hiến cho mục tiêu bình đẳng cho con người ở mọi lứa tuổi.

Hội nghị đã cam kết hành động ở tất cả các cấp, bao gồm các quốc gia và quốc tế theo 3 hướng ưu tiên là:

Người cao tuổi và phát triển;

Nâng cao sức khỏe và cuộc sống hành phúc cho tuổi già

Đảm bảo mội trường hỗ trợ Người cao tuổi.

II. Chủ đề của Liên Hợp Quốc về Ngày Quốc tế NCT 1/10/2023

Năm nay, ngày Quốc tế Người cao tuổi rơi vào thứ Bảy với chủ đề là “Khả năng phục hồi và đóng góp của phụ nữ lớn tuổi”. Chủ đề này đóng vai trò là dấu ấn và lời nhắc nhở về vai trò quan trọng của phụ nữ lớn tuổi trong việc vượt qua những thách thức toàn cầu và thể hiện khả năng phục hồi mạnh mẽ, những đóng góp của họ cho sự phát triển của xã hội.

Hướng tới việc giải quyết các thách thức này bằng cách đưa ra các chính sách cụ thể để khai thác những mặt tốt nhất của công nghệ đồng thời giảm thiểu các rủi ro từ công nghệ đối với mọi người, trong đó có NCT.

III. Sự quan tâm của Đảng, Nhà nước và toàn xã hội về Ngày Quốc tế NCT 1/10 và “Tháng hành động vì NCT Việt Nam”.

Trên cơ sở Quyết định số 544/QĐ-TTg, ngày 25/4/2015 của Thủ tướng Chính phủ về Tháng hành động vì NCT Việt Nam, Ủy ban Quốc gia về NCT Việt Nam phát động Tháng hành động vì NCT Việt Nam năm 2023 với Chủ đề: “Người cao tuổi được phát huy và chăm sóc đầy đủ” nhằm tăng cường tuyên truyền, nâng cao nhận thức của các cấp ủy Đảng, chính quyền, các ngành, đoàn thể, gia đình, xã hội và NCT về mục đích, ý nghĩa của Tháng hành động vì NCT Việt Nam; đẩy mạnh công tác bảo vệ, chăm sóc và phát huy vai trò NCT. Năm 2023, Ủy ban Quốc gia về NCT Việt Nam đã ban hành Kế hoạch thực hiện Tháng hành động vì NCT Việt Nam gửi tới các Bộ, ngành, đoàn thể, Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương đề nghị tổ chức thực hiện Kế hoạch Tháng hành động vì NCT Việt Nam năm 2023 với những nội dung thiết thực, hiệu quả, tiết kiệm thường xuyên kiểm tra đôn đốc thực hiện, báo cáo kết kết quả về Trung ương Hội NCT Việt Nam - Cơ quan Thường trực Tháng hành động vì NCT Việt Nam.

Ủy ban Quốc gia hướng dẫn triển khai nội dung hoạt động Tháng hành động vì NCT Việt Nam năm 2023 như sau:

3.1. Tổ chức Lễ phát động Tháng hành động vì NCT Việt Nam:

Trung ương Hội NCT Việt Nam và Hội NCT/Ban Đại diện Hội NCT các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương căn cứ tình hình cụ thể để xem xét tổ chức hình thức Lễ phát động phù hợp, bảo đảm yêu theo quy định của Chính phủ và địa phương.

3.2. Tổ chức các hoạt động truyền thông:

Tổ chức các hoạt động truyền thông phù hợp trên các phương tiện thông tin đại chúng: báo chí, truyền hình, kết hợp truyền thông trực quan như treo khẩu hiệu, tờ rơi, tư vấn tại cộng đồng về pháp luật, chính sách hỗ trợ cho NCT. Công tác tuyên truyền cần truyền tải được ý nghĩa và thông điệp của “Tháng hành động vì NCT Việt Nam” năm 2023; những thuận lợi, khó khăn khi nước ta đang trong thời kỳ già hóa dân số.

3.3. Vận động xã hội chung tay chăm sóc, bảo vệ, phát huy vài trò NCT:

Tuyên truyền, xây dựng chính sách pháp luật tạo điều kiện để NCT được phát huy và chăm sóc đầy đủ, tiếp tục phát huy vai trò NCT tham gia sản xuất, kinh doanh. Vận động các tổ chức, cá nhân ủng hộ, hỗ trợ NCT khởi nghiệp, khen thưởng, khích lệ NCT sản xuất, kinh doanh giỏi;

Thực hiện Quyết định số 2156/QĐ-TTg ngày 21/12/2021 của Thủ tướng Chính phủ phê duyết Chương trình hành động Quốc gia về NCT giai đoạn 2021 – 2030; Đề án Nhân rộng mô hình hình CLB Liên thế hệ tự giúp nhau giai đoạn đến năm 2025 (Quyết định số 1336/QĐ-TTg ngày 31/8/2020 của Thủ tướng Chính phủ). Tiếp tục đẩy mạnh xây dựng, phát triển Quỹ chăm sóc và Phát huy vai trò NCT ở cơ sở để hỗ trợ NCT khởi nghiệp và thực hiện tốt Chương trình Chăm sóc sức khỏe NCT đến năm 2030 (Quyết định số 1579/QĐ-TTg ngày 13/10/2020 của Thủ tướng Chính phủ).

3.4. Vận động nguồn lực từ các tổ chức, cá nhân:

Vận động nguồn lực chung tay chăm sóc NCT nghèo, NCT có hoàn cảnh khó khăn. Ủng hộ nguồn tài chính để xây dựng và phát triển Quỹ Chăm sóc và Phát huy vai trò NCT ở cơ sở.

Tổ chức thăm, tặng quà và động viên giúp đỡ NCT nghèo, NCT có hoàn cảnh khó khăn.

3.5. Phát triển và duy trì hoạt động các câu lạc bộ Liên thế tự giúp nhau và các loại hình câu lạc bộ văn hóa, văn nghệ, thể dục thể thao phù hợp với NCT; tổ chức các hoạt động thi đấu, giao lưu văn hóa, văn nghệ, thể dục thể thao của NCT.

3.6. Triển khai Nghị quyết Đại hội VI Hội NCT Việt Nam nhằm thực hiện tốt 03 nhiệm vụ, 03 chương trình công tác và 02 nhiệm vụ Chính phủ giao.

Tăng cường công tác truyền thông sẽ góp phần nâng cao nhận thức, tạo môi trường đồng thuận và quan tâm củng cố, nâng cao chất lượng phong trào “Toàn xã hội tham gia chăm sóc sức khỏe NCT”; nâng cao kiến thức, kỹ năng tự chăm sóc bản thân; tư vấn cho NCT có sự chủ động trong việc phòng tránh những loại bệnh mà người cao tuổi thường gặp (Bệnh huyết áp và các bệnh tim mạch khác, bệnh tiểu đường, bệnh xương khớp, bệnh về tiêu hóa…) và thực hiện chế độ ăn uống, nghỉ ngơi phù hợp với tuổi và tình trạng sức khỏe của mình. Cung cấp thông tin cho NCT có thể tiếp cận những loại hình dịch vụ chăm sóc sức khỏe ban đầu của NCT như thế nào, ở đâu; đáp ứng đầy đủ nhu cầu khám, chữa bệnh của NCT và nhu cầu chăm sóc sức khỏe dài hạn của NCT tại gia đình, cộng đồng; tạo điều kiện thuận lợi cho NCT tham gia các hoạt động giải trí, văn hóa, thể thao để NCT được hòa nhập cộng đồng, sống vui, sống khỏe, sống có ích.

Trên đây là nguồn gốc, ý nghĩa kỷ niệm ngày Quốc tế người cao tuổi. Đề nghị toàn thể nhân dân nghiêm túc thực hiện các quy định của pháp luật, góp phần đảm bảo an sinh xã hội vì cuộc sống bình yên và hạnh phúc của nhân dân, xây dựng đời sống văn hoá của địa phương tạo tiền đề phát triển kinh tế xã hội./.